کشتار غیر نظامیان در پنجشیر، یادآور حمله ارتش سرخ به افغانستان است

  مختار وفایی- پادکست ایندیپندنت فارسی

حملات پنجشیر، عنوان رشته عملیات نیروهای ارتش شوروی سابق و ارتش جمهوری دموکراتیک خلق افغانستان است که از ۱۹۸۰ الی ۱۹۸۵ برای تصرف پنجشیر راه‌اندازی شد. این حملات ۹ بار و به شیوه‌های مختلف و با استفاده از نیروی هوایی و زمینی راه‌اندازی شد. به گواهی تاریخ و شاهدان آن جنگ، نیروهای ارتش سرخ، برای ضربه زدن به چریک‌های جهادی تحت فرمان احمدشاه مسعود، به غیرنظامیان شلیک می‌کردند و زنان، کودکان و کهنسالان را گروگان می‌گرفتند. نیروهای ارتش سرخ تنها به کشتن غیرنظامیان بسنده نمی‌کردند، آن‌ها خانه‌ها، باغ‌ها و علفزار ها را نیز آتش می‌زدند. این حمله‌ها که پنج سال دوام کرد، نه تنها موجب تضعیف چریک‌های جهادی در پنجشیر نشد، بلکه به آنان قوت بیشتر داد، چون مردمان بیشتری برای فرار از ظلم و شکنجه نیروهای شوروی و دولت وقت، به صفوف مجاهدین پیوستند. روش دیگر نیروهای ارتش سرخ این بود که وقتی چریک‎‌های جهادی به آنان ضربه می‌زدند، آنان در  انتقام‌گیری، غیر نظامیان را که عمدتاً بستگان و آشنایان نیروهای جهادی بودند تیرباران می‌کردند.

این ماجرا، پس از ۴۲ سال، باری دیگر در پنجشیر به راه افتاد. پس از آنکه شامگاه جمعه، ۱۶ اردیبهشت، نیروهای جبهه مقاومت ملی، در رشته عملیاتی، ۲۲ عضو گروه طالبان را کشتند، این گروه طالبان بزرگترین لشکر کشی را به پنجشیر آغاز کرد. سران این گروه، نخست اعضای تاجیک خود را از خط نخست جنگ دور ساخت، سپس صدها جنگجو را از استان‌های پشتون‌نشین از جمله خوست، قندهار و میدان وردک، به پنجشیر دعوت کردند. ساکنان پنجشیر، شمار جنگجویان طالبان را که در این چند روز وارد پنجشیر شده‌اند، «هزاران» تن می‌دانند. طالبان شماری از خانه‌های مسکونی مردم را به زندان تبدیل کردند و مدارس دخترانه و مراکز درمانی را قرارگاه نظامی ساختند.

صد ها باشنده روستا های که مورد تهاجم طالبان قرار گرفته‌اند، به کوه‌های سرد و پر از برف پنجشیر پناه برده‌اند. این افراد شامل زنان، کودکان و کهنسالان نیز می‌شوند.

منابع در پنجشیر، به ایندیپندنت فارسی گفتند، تا کنون حدود ۴۰۰ غیر نظامی، در نواحی مختلف این استان بازداشت و زندانی شده‌اند. این افراد شامل معلمان، پزشکان، کشاورزان و مغازه‌داران می‌شوند و همه به یک اتهام شکنجه می‌شوند: کار برای جبهه مقاومت ملی افغانستان، به رهبری احمد مسعود.

فهیم (نام مستعار) از ساکنان دره عبدالله‌خیل به ایندیپندنت فارسی گفت، طالبان شماری از خانه‌های شخصی مردم، مدارس دخترانه و مراکز درمانی را به زندان تبدیل کردند و ساکنان محل را بازداشت، شکنجه و زندانی می‌کنند. او علاوه نمود که تنها در شهرستاه دره، حدود ۲۰۰  نفر از ساکنان محل توسط طالبان بازداشت و زندانی شده‌اند. فهیم تصریح افزود: «در چهار روز گذشته، نزدیک به ۲۰۰ نفر از ساکنان شهرستان دره را طالبان بازداشت کرده‌اند. پیکرهای تیرباران‌شده حدود ۲۰ تن پیدا شدند، اما بقیه ناپدید شده‌اند. طالبان به مردم اجازه نمی‌دهند دنبال اعضای خانواده‌هایشان در مزارع و باغ‌ها بروند.»

شماری از افراد، از سرنوشت اعضای خانواده‌های شان اطلاعی ندارند. آن‌ها نمی‌دانند که اعضای خانواده‌های شان در زندان‌های طالبان اند یا در کوهستان‌ها. نگرانی عمده این افراد این است که ممکن است شماری در اثر سرما و گرسنگی، در کوه‌ها تلف شوند. ممکن است، شماری هم در کوه‌ها و در جریان درگیری میان جبهه مقاومت ملی و طالبان کشته شده‌باشند.  به دلیل وضع قیودات نظامی در پنجشیر و تهاجم گسترده طالبان در دره‌ها و روستا ها، امکان تایید ادعا های مردم دشوار است. اما آنچه اعضای طالبان و هواداران این گروه در شبکه‌های اجتماعی همرسانی می‌کنند، حکایت از رفتاری مملو از خشونت با ساکنان پنجشیر دارد. آنچه ۴۲ سال قبل توسط نیروهای ارتش سرخ و ارتش جمهوری دمکراتیک خلق افغانستان در پنجشیر اعمال شد، این‌بار از سوی گروهی که داعیه‌دار برپایی دولت اسلامی است اعمال می‌شود. تفاوت میان کشتار غیر نظامیان در پنجشیر که ۴۲ سال قبل اتفاق افتاد و آنچه امروز در جریان است، در این است که در آن زمان، جهان توجه لازم را به این حوادث داشت، اما اکنون، به نظر می‌رسد، همه به ویژه دولت‌هایی که ۲۰ سال در افغانستان برای دمکراسی قربانی دادند، چشم‌های خود را به روی افغانستان بسته‌اند.

همزمان با کشتار، بازداشت و شکنجه غیرنظامیان در پنجشیر، گزارش‌های مشابهی از بغلان نیز به گوش می‌رسد.

شب دوشنبه، نیروهای جبهه مقاومت ملی، به یک خودرو حامل نظامیان طالبان شبیخون زدند و در این حمله شش عضو طالبان کشته شدند و تجهیزات نظامی آن‌ها به دست نیروهای جبهه مقاومت ملی افتادند. طالبان در پاسخ به این حمله، با صدها نیرو به روستاهای شهرستان ده‌صلاح در اطراف اندراب حمله کردند و تاکنون بیش از ۵۰ تن از ساکنان محل را بازداشت و پنج نفر را تیرباران کردند.  ایندیپندنت فارسی توانست هویت پنج نفر از کشته‌شدگان را که همه افراد غیرنظامی بودند تایید کند. شهید آغا، نورالله، محمد جواد، محمد ذاکر و جاوید، از جمله ساکنان ناحیه قاسان بودند که تاکنون پیکرهای تیرباران‌شده‌‌ آن‌ها در مزارع و باغ‌ها کشف شده‌اند. از سرنوشت افراد بازداشت‌شده خبری در دست نیست.

با وجودی که در چند روز اخیر، شواهد زیادی از کشتار، بازداشت و شکنجه غیرنظامیان در مناطق تاجیک‎نشین افغانستان بازتاب یافته است، اما هیچ یک از سازمان‌های حقوق بشری و دولت‌های که با طالبان در تعامل‌اند، در این مورد ابراز نظر نکرده‌اند.

نمایی از ساکنان روستای دره عبدالله خیل-پنجشیر