۹۵ درصد عاملان کشتار خبرنگاران از مجازات معاف بوده اند

 مرکز خبرنگاران افغانستان در آستانه روز بین المللی پایان دادن به معافیت از جرایم علیه خبرنگاران با نشر اعلامیه‌ی گفته است طی دو دهه اخیر، 95درصد عاملان خشونت علیه خبرنگاران در افغانتسان  از مجازات معاف شده اند.

براساس اعلامیه این نهاد، در طی حدود دو دهه اخیر درافغانستان، بیشتر از ۱۰۰ خبرنگار و کارمند رسانه ای کشته شده اند اما بررسی ها می دهد که از این تعداد تنها عاملان پنج قضیه بر اساس حکم محکمه مجازات شده اند.

یافته‌های مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می‌دهد که از سال ۱۳۷۳ هجری خورشیدی تا سال ۱۳۹۷، ۱۰۴ خبرنگار و کارمند رسانه‌ای در افغانستان کشته شده اند که ۱۵ تن آن زنان هستند، افزون بر این در این مدت دو خبرنگار افغان نیز در پاکستان کشته شده اند.

در مجموع، ۸۶ تن از خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای کشته شده شهروندان افغانستان هستند که بیشتر آنان در جریان کار جان خود را از دست داده اند.

چهار سال پیش، کشورهای عضو سازمان ملل متحد در واکنش به افزایش خشونت‌ها علیه خبرنگاران در جهان، در قطعنامه‌ای، ۲ نوامبر(۱۱ عقرب) را به عنوان روز بین‌المللی پایان دادن به معافیت از مجازات جرایم علیه خبرنگاران اعلام کردند. این قطعنامه از کشور‌های عضو سازمان ملل متحد می خواهد تا به شکل جدی در زمینه تامین امنیت و مصونیت خبرنگاران اقدام کنند.

میرویس جلیل، خبرنگار بی بی سی نخستین خبرنگاری است که در سال ۱۳۷۳ پس از مصاحبه با گلبدین حکمتیار، از رهبران جهادی در راه برگشت از سروبی به کابل، به قتل رسید و چهار سال بعد، طالبان با تسلط بر شهر مزار شریف محمود صارمی، خبرنگار آژانس خبری ایرنا متعلق به ایران را با شماری از دیپلمات‌های این کشور کشتند.

با آغاز حمله امریکا و کشورهای هم پیمان در اواخر سال ۱۳۸۰ به افغانستان و افزایش شمار رسانه‌های آزاد، تعداد قربانیان جامعه رسانه‌ ای نیز به مرور به شکل قابل ملاحظه‌ ای افزایش یافت.

مارک برانرئو، جوهان ساتون، پیربیلاد، ولکر هندلوئیک، هری برتون، عزیزالله حیدری، ماریا گارسیا کتولی، جولیو فیونتز، اولف استرامبرگ، شیما رضایی، میوند، عبدالقدوس، کریستین استرو، کارن فیشر، انور صالح، رحمان قل، سید آقا، اجمل نقشبندی، شکیبا سانگه آماج، ذکیه ذکی، عبدالمنیر، کارستن توماسن، عبدالصمد روحانی، جاوید احمد یازمی، سلطان محمدمنادی، جان الله هاشمی، میشل لانگ، روپرت همر، جیمزهانتر، سید حامد نوری، محمد رفیق عزیزی، امید خپلواک، فرهاد تقدسی، جعفر وفا، سادم خان بهادورزوی، عبدالهادی همدرد، دنیا ذاکری، مزمل صادقی، محسن هاشمی، نوراحمد نوری، شاهد نعیمی، نیلز هورنر، احمد سردار، آنیا نیدرینگهاس، خالد آگاه یعقوبی، پلوشه توخی، زبیرحاتمی، عاقل محمد وقار، ذبیح الله پشتون یار، امان الله عطایی، علی محمدی، حسین امیری، جواد حسینی، محمد حسین، مهری عزیزی، مریم ابراهیمی، زینب میرزایی، زبیر خاکسار، یعقوب شرافت، دیوید گیلکی، ذبیح الله تمنا، نعمت الله زهیر، نصیر مدثر، نورالله، فریده، عبدالطیف، محمد امیر، عبدالغنی، زین الله، حبیب الله حسین زاده، محمد نذیر، عزیز نوین، عمر ارغندی وال، عبدالحمید رمضانی، حسین علی نظری، نقیب الله عبدالرحیم زی، غلام رضا بیگ، سید خادم حسین هاشمی، عبدالرؤف مهدوی، سید خداداد احمدی، سید عندلیب ضیایی، سید حسین حسنی، محمد رضا بهرامی، خلیل رضایی، اخترعلی نظری، سید مهدی موسوی، عبدالمنان ارغند، شاه مری فیضی، یارمحمد توخی، غازی رسولی، نوروزعلی خموش، عبدالله حنان زی، محرم درانی، سباوون کاکر، علی سلیمی، سلیم تلاش، احمدشاه، محمد اختر، عطاء الله رحیمی وسیع، صمیم فرامرز، رامز احمدی و محمد سلیم انگار دیگر خبرنگاران و کارمندان رسانه ای هستند که در جریان سقوط رژیم طالبان و سال‌های بعد از آن کشته شده اند.

مظنونان و یا متهمان کشتار خبرنگاران و کارمندان رسانه ای

بر پایه معلومات مرکز خبرنگاران افغانستان، طالبان، به کشتن ۴۱ تن، داعش ۳۴ تن، گروه ها و یا افراد مسلح غیر مسؤل، ۲۲ تن، نیروهای ناتو سه تن، اعضای خانواده و بستگان، سه تن، و پولیس ملی افغانستان نیز به کشتن یک تن مظنون و یا متهم است.

ناکامی در تامین عدالت- تنها پنج درصد عاملان کشتار مجازات شده اند

در حدود دو سال گذشته و با ایجاد کمیته مشترک حکومت و رسانه ها در زمینه امنیت و مصونیت خبرنگاران، تلاش های از سوی نهادهای حکومتی عضو این کمیته صورت گرفته است اما متاسفانه دیده می شود که این تلاش ها و اقدامات به رغم این که چشم گیر بوده اند، نتیجه ملموسی به ویژه در زمینه پایان دادن به معافیت جرایم علیه خبرنگاران نداشته است. جمشید رسولی سخنگوی لوی سارنوالی می گوید که این اداره مصمم است به جرایم علیه خبرنگاران و کارمندان رسانه ای رسیدگی کند و در دو سال گذشته 49 قضیه را پیگری کرده است.

طبق آمار ارایه شده از سوی آقای رسولی، در این مدت، عاملان قتل پلوشه توخی همکار رسانه ای رادیو بیان( یک تن به اعدام)، حامد نوری، گوینده تلویزیون ملی(چهار تن: یک تن به اعدام، دو تن به ۲۰ سال زندان و یک تن به ۱۲ سال زندان)، شکیبا سانگه آماج، مجری تلویزیون شمشاد( دو تن: یکی به یک سال حبس تنفیذی و یکی دیگر به ۱۶ سال حبس تنفیذی محکوم شده اما متواری است)، زبیرخاکسار خبرنگار رادیو و تلویزیون ملی( دو تن هر کدام به ۱۶ سال زندان) و امان الله عطایی، رئیس تلویزیون آسیا( دو تن: یکی به ۱۹ سال و شش ماه و دیگری به ۱۰ سال و شش ماه زندان) محکوم شده اند و دوران محکومیت خود را سپری می کنند. هر چند به گفته وی احکام صادر شده در اکثر این موارد نهایی نیست.

سخنگوی لوی سارنوالی افزود که دو متهم به قتل محمد محسن هاشمی کارمند تخنیکی رادیو صدای نجراب از سوی محکمه استیناف به ۱۶ سال زندان محکوم شده اند اما پولیس تا اکنون موفق نشده است متهمان را بازداشت کند.