امنیت تامین است؛ آزادانه در شهر چکر می‌زنم

 ولایت کوهستانی سرپل، از یک‌سال بدینسو، مورد توجه جدی گروه‌های تروریستی قرار گرفته و هر از گاهی خبرهایی ناگواری از حملات خونین دهشت‌افگنان از این ولایت شنیده شده است.

بی‌توجهی مقامات مرکزی، کوهستانی بودن مناطق طالب‌نشین، نبود امکانات هوایی ارتش و کم‌کاری‌های مقامات محلی از جمله عوامل بدتر شدنِ اوضاع امنیتی در این ولایت دانسته می‌‌شود.

در آخرین مورد، ضمن نگرانی‌ها از حضور عناصری وابسته به داعش، گزارش‌هایی از گسترش تحرکات طالبان و افزایش نیروهای جنگی آنان در حومه‌های شهر سرپل منتشر شد.

گفت‌وگو از مختار وفایی

من در سفری به ولایت سرپل، ضمن بازدید از اوضاع جاری در این ولایت، چشم‌دیدها و گفته‌های باشندگان این ولایت را گرفته و نزد عبدالجبار حق‌بین، سرپرست این ولایت که بتازگی از سفر حج عمره برگشته بود رفتم. حاجی عبدالجبار حق‌بین، به رسم سایر حاجی‌های وطنی، از من با یک عدد خرما، مقداری آب زمزم و یک تسبیح استقبال نمود. از آقای حق‌بین بابتِ نشستن پای این گفت‌وگو که در مورد امنیت، اقتصاد، اجتماع و انکشاف ولایت سرپل صحبت‌ کردیم، تشکر می‌کنیم.

جامعةباز:  بیشتر از سه سال است که در ولایت سرپل بحیث والی ایفای وظیفه می‌کنید. اگر تصویری از سه سال قبل و امروزِ  ولایت سرپل ارایه کنید، چه خواهد بود؟

سه سال قبل زمانی که این‌جا آمدم مقام ولایت، ولسوالی‌ها و ادارات فعال بودند، اما امنیت در برخی از ولسوالی‌ها، خراب بود. من تلاش کردیم با شریک ساختنِ مردم عام و تبدیل کردنِ اعضای غیرفعال شورای صلح، روند جدیدی را در امنیت و صلح این ولایت روی دست بگیریم. بیشتر اعضای شورای صلح را از مناطق نا امن انتخاب کردم چون این اشخاص، در تامین امنیت و گفت‌وگوهای صلح موثر اند. به همین ترتیب در قسمت‌ بازسازی و چالش‌های اجتماعی تلاش کردم که تغییرات مثبتی وارد شده است. تلاش کردیم از طریق تطبیق پروژه‌های بزرگ اقتصادی مردم را قناعت داده و از رفتن بسوی طالبان جلوگیری کنیم. به همین منظور کار نفت سرپل را آغاز کردیم و فعلا این نفت آماده استخراج و انتقال است. در این مدت ساختمان بیشتر از 200 باب مکتب، چندین کلینیک در ولسوالی‌ها را ساختیم. ساختمان شفاخانه مرکزی را آغاز کردیم که در حال تکمیل شدن است. همچنان ساختن تعمیرهای اداری اکثریت ولسوالی‌ها و ساختمان‌های نزدیک به 40 اداره دولتی را در شهر ساختیم وبیشتر از 70 کیلومتر سرک را در مرکز شهر قیر ریزی کرده و همچنین چندین بند انهار را در ولسوالی‌ها کار کردیم که در زراعت تاثیرگزاری بخصوصی را داشته اند.

همچنان می‌توان از سروی برق یاد آور شد که در ولسوالی‌های سوزمه قلعه، صیاد و سانچارک سروی تمام شده  و بزودی آن مناطق از برق مستفید می‌شوند. فعلا ما خوشبختانه 220 ولت برق داریم که قوی‌ترین برق در کشور است. با آمدن برق امیدواری‌های زیادی در ایجاد فابریکات و کارخانه‌ها ایجاد شدهاست. بنظر من برای حکومت داری خوب مخابرات،صحت، راه و امنیت لازم است که ما در هر بخش دست‌آوردهایی خبی داریم. خوشبختانه راه‌های ولسوالی‌ها تاحدی جغل اندازی شده و بطور مثال بلخاب راهش دشواری‌های زیادی داشت که اکنون بهتر شده. در کوهستانات نا امنی داریم و 8 فیصد آن حالت جنگ است. در قریه‌جات اطراف ولایت که کوهستانی است طالبان گاهی تردد دارند. در کل در سرپل بازسازی و انکشاف تا حدی صورت گرفته و وضعیت به حدی نیست که قابل نگرانی باشد.

جامعةباز: در مورد کمپنی نفت آمو دریا که دوسال قبل افتتاح شد، یکی از مهم‌ترین منابع اقتصادی کشور است. با افزایش نا امنی‌ها در سرپل، در قسمت تامین امنیت آن که انتقال نفت استخراجی آن بطور مصوون از شاهراه سرپل – جوزجان صورت گیرد، چه کارهای صورت گرفته؟

450 نفر برای تامین امنیت این کمپنی موظف است که توسط معینیت مخافظت عامة وزارت داخله حمایت می‌شود. طالبان  تاکنون در این کمپنی آسیب رسانیده نتوانسته اند. سرک حلقوی برای انتقال نفت ساخته خواهد شد که از مرکز شهر عبور می‌کند و باید از قسمت اپردی طرف چارباغ دور برخورد و برود طرف جوزجان که انتقال از این مسیر به آسانی و بدون خطر صورت خواهد گرفت. در مسیر این سرک حلقوی قرار است یک پل هوایی نیز ساخته شود. چینایی‌ها برای ما وعده کرده بودند، همین که کار استخراج و انتقال کمپنی آغاز شود، کار سرک حلقوی را برای انتقال تیل نیز آغاز خواهند کرد. سال گذشته یکبار نزدیک به 500 کارگر مدتی استخدام شدند اما دوباره پس از شش ماه کار، در جریان تنش‌های انتخابات توقف یافت.

تاکنون بصورت پراکنده این کار جریان دارد ولی هنوز بطور جدی شروع نشده. چینایی‌ها وعده کرده اند که هروقت کار استخراج شان را بطور گسترده شروع کنند، کار ایجاد سرک حلقوی را نیز آغاز می‌کنند.

جامعةباز: فعلا در کمپنی نفت آمو دریا چه جریان دارد؟

استخراج در کمپنی جریان دارد و بعضی اوقات تجار ملی ما بخاطر نیازمندی‌های نفت خام شان، از این شرکت خریداری می‌کنند. این خریداری هم توسط وزارات معادن صورت می‌گیرد که براساس هدایات همان وزارت به خریداران فروخته می‌شود.

جامعةباز: وضعیت امنیتی در سرپل هر روز بدتر می‌‌شود، شما نیز تایید می‌کنید که طالبان در حومه‌های شهر سرپل گشت و گذار دارند. این تهدیدات چه تاثیری بالای کار این شرکت داشته است؟

نا امنی نه تنها بالای شرکت نفت آمو دریا، بلکه در تمامی عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی تاثیر منفی خودش را می‌گذارد. سرپل یک ولایت مهم و استراتژیک برای تروریستان است. این ولایت بیشتر از 70 درصد کوهستانی است و طالبان فکر می‌کنند این ولایت کوهستانی برای آنان جای امنی است. دلیل دیگر این است که این ولایت منابع زیرزمینی دارد. مس بلخاب که قرار است با شرکت انگلیسی قرار داد شود. موجودیت ذغال سنگ و تیل همه منابع مورد توجه برای نیروهای مخالف مسلح است. و همچنان طولانی شدن انتخابات باعث شد که نا امنی در این ولایت گسترش یابد. اما با تمام این‌ها، ما توانایی محافظت از کمپنی نفت را داریم و طالبان به آن صدمه وارد کرده نمی‌توانند.

جامعةباز: موجودیت افراد مسلح غیرمسوول، یک چالش سراسری در برابر امنیت افغانستان است،  این موضوع در سرپل  تاچه حد به امنیت صدمه وارد کرده است؟

در سرپل تنظیم‌های مسلح غیرمسوول زیاد فعال نیستند. افراد مسلح فعال همان گروه‌های اند که اکنون در چوکات پولیس محلی جابجا شده اند. فعلا در تلاش هستیم، شماری از افرادی که با استفاده از نام پولیس محلی سوء استفاده می‌کنند شناسایی نموده و بازداشت نماییم.

در سرپل چالش افراد مسلح غیرمسوول نداریم، آن‌هایی هم که اسلحه دارند، بیشتر از آن علیه طالبان استفاده می‌کنند نه علیه حکومت.

جامعةباز: شمار در راس کمیته صلح ولایتی قرار دارید. شکایت‌هایی از غیرموثر بودنِ این شورا وجود دارد، چون با پیوستن گروه‌های زیادی از طالبان به این پروسه، امنیت بهتر نه بد تر شده است. در بسیاری موارد دیده شده که طالبان پس از پیوستن به این پروسه و بدست آوردن معافیت و امکانات، دوباره در صف جنگ علیه دولت حضور یافته اند. فکر نمی‌کنید که این پروسه، مجرایی برای معافیت‌بخشی و دادنِ امتیازات مفت به تروریست‌ها تبدیل شده باشد؟

من این را نمی‌پذیرم. چون با آمدنِ صدها طالب در این پروسه، امنیت در بسیاری مناطق تامین شده. بطور مثال با پیوستنِ طالبان از ولسوالی صیاد به این ولسوالی، امنیت در آن تامین است. همچنان مولوی محمدمراد نایل، مسوول نظامی طالبان در ولسوالی سوزمه قلعه بود، ما تلاش کردیم و آمد و به ما پیوست. اکنون شهردار ولسوالی سوزمه قلعه است و امنیت در آن مناطق بهتر شده.

با این همه شماری از افرادی هم هستند که می‌آیند به پروسه صلح می پیوندند و دوباره به طالبان می روند. اکثریت طالبان دوسیه دارند و وقتی این ها می‌آیند به پروسه صلح، ارگان‌های عدلی و قضایی آنان‌را تعقیب نموده و باعث می‌شود دوباره به طالبان بپیوندند.

اما باید قبول کنیم که شورای صلح ضعف‌هایی هم داشته که با تلاش‌های جدید رهبری افغانستان در مورد صلح، امیدواری وجود دارد که این گفت‌وگوها به نتیجه برسد.

جامعةباز: حوزه‌های سربازگیری و عایداتی گروه طالبان در ولایت سرپل کدام‌ها اند؟

طالبان از طریق زورگیری، جمع ‌آوری عشر و ذکات، چور و چپاول، تهدید و باج‌گیری از تاجران و همچنان دریافت پول از شبکه‌های حامی شان خودشان را تغذیه می‌کنند. حوزه‌های سربازگیری شان نیز از میان مردم بیکار، دوسیه دار و کسانی اند که دشمن دارند و برای فرار از قانون و دریافت نان به طالبان می پیوندند.

جامعةباز: گفته می‌شود مدارس دینی طالبانی در سرپل فعال است و تعداد زیادی از ملاها، به نفع طالبان سخنرانی نموده و مردم را علیه دولت تحریک می‌کنند. این مساله چقدر به نفع طالبان و به ضرر دولت تمام می‌شود؟

در مناطقی که تحت تسلط طالبان است، ملاها و طلبه‌ها، به نفع طالبان و بر ضد دولت تبلیغ می‌کنند. اما ملاهایی هم هستند که به نفع دولت تبلیغ می‌کنند. در مراکز ولسوالی‌ها و مرکز ولایت، همه علما از دولت تبلیغ می‌کنند.

جامعةباز: چندی قبل شما از حضور زنان تروریست ازبیکستانی در سرپل خبرداده بودید. فعلا این زنان در چه فعالیت‌های مصروف اند و در صفوف طالبان، دیگر تروریست‌های خارجی از کدام کشورها حضور دارند؟

طالبان با شبکه ‌های زیاد تروریستی در تماس و همکاری اند.  شبکه طاهر یولداش که مخالف دولت ازبیکستان است، شبکه حقانی و سایر شبکه‌های تروریستی از جمله همکاران طالبان هستند که این گروه را در بخش‌های انتحار و انفجار همکاری می‌کنند.در فعالیت‌های تروریستی این گروه‌ها همدیگر را همکاری می‌کنند.

زنان تروریست ازبیکستانی قبلا در ولسوالی کوهستانات جابجا شده بودند و اکنون در منطقه‌ی شیرم‌ها آمده و فعالیت‌های تروریستی می‌کنند. همچنان یک تعداد مشاوران پاکستانی و تروریست‌های ازبیکستانی با طالبان در سرپل علیه دولت می‌جنگند.

جامعةباز: فعلا اوضاع سرپل ناارام است. طالبان در 5 کیلومتری شهر گشت و گذار نموده و گاهی مردم و نیروهای دولتی را هدف قرار می‌دهند. شما هم در نخستین روزهای کاری تان سه سال قبل وعده داده بودید که بزودترین فرصت امنیت این ولایت را تامین می‌کنید. اکنون که وضعیت به این‌جا کشانیده شده، دلیل ناکامی در تامین امنیت چه بوده می‌تواند؟

سه سال قبل وقتی من به سرپل آمدم، اوضاع امنیتی آنقدر وخیم بود که طالبان در ناحیه اول شهر، بالای خانة من حمله کردند و می‌خواستند مرا هدف قرار دهند. وضع تا این حد خراب بود. فعلا اوضاع خیلی خوب است تاحدی که من آزادانه در شهر چکر می‌زنم. وضعیت امنیتی سرپل آنقدر وخیم نیست که گزارش می‌شود.

مسیر شاهراه‌ها امنیت است. ولسوالی صیاد جنگ بود امنیت شده. بلخاب امنیت است. سنچارک امنیت است. سوزمه قلعه بجز از قزاق و ملیک دیگر ساحات آن امنیت است. تنها یکی دو سه قریه در مرکز سرپل مانند لغمان و علف،  سفید، شیرم‌ها و نیمدان نا امن است که پولیس‌های محلی را برای تامین امنیت این مناطق تنظیم  کرده ایم.

فعلا شهر فقط از دو ناحیه نیمدان و شیرم‌ها تهدید می‌شود که اکنون عملیات‌های شدیدی برای سرکوب طالبان در آن مناطق جریان دارد.

جامعةباز: چه تعداد جگجوی طالب در سرپل حضور دارد و آیا طالبان در این ولایت دارای تشکیلات منظمی هستند؟

اطلاعات دست داشته‌ی ما آنان را بیشتر از 500 تن نشان می‌دهد. طالبان در برخی از مواردی که ما به آنان حمله می‌کنیم در یک گروه جمع می‌شوند، اما بیشتر بطور پراکنده و نامنظم فعالیت دارند.

جامعةباز: طالبان چه امکانات تسلیحاتی دارند و در تاکتیک‌های جنگی آنان چه تغیراتی آمده؟

طالبان یکی دوعراده رنجر که در عملیات‌ها از نیروهای امنیتی ما گرفته اند دارند و بیشتر با موترسایکیل و پیاده می‌جنگند.یکی از تاکتیک‌های جنگی آنان این است که همیشه در تپه‌ها و کو‌ه‌ها پناه می‌برند، چون ما توسط وسایط نظامی و بدون امکانات هوایی، نمی‌توانیم آنان را در مناطق کوهستانی دنبال کنیم.

امکانات تسلیحاتی شان هاوان، توپ 82 و دیگر سلاح‌های معمولی اند که در جنگ‌ها از توپ و هاوان به دلیل نداشتن سرگلوله‌های کافی استفاده نمی‌توانند.

جامعةباز: هرچند قبلا نیز حضور داعش در سرپل توسط شما رد شده، اما گزارش‌هایی از بالا شدنِ پرچمِ سیاه در برخی از نقاط سرپل منتشر شده. این پرچم‌ها را می‌توان نشانه‌یی از حضور عناصر داعش در این ولایت دانست؟

من فکر می‌کنم طالبان برای نجات جان یا هم تجارت شان، پرچم سفید شان را پایین و پرچم‌های سیاه را بالا کرده اند. تاکنون هیچ گزارش دقیقی از امنیت ملی بدست ما نرسیده است که عناصر داعش در این ولایت فعالیت شان را شروع کرده باشند. همچنان من فکر نمی‌کنم نیروهای داعش در میان مردم سرپل جا داشته باشد. من بازهم حضور نیروهای داعش را در سرپل قطعاً رد می‌کنم.

جامعةباز: همیشه پس از ناآرامی‌ها در سرپل، گزارشی از عملیات‌های نظامی شنیده شده. بدون شک که عملیات‌های نظامی هزینة هنگفت جانی و مالی در پی دارند. چرا این عملیات‌ها تاثیرگزار در تامین امنیت و یا شکست طالبان نبوده اند که هنوز هم اوضاع بسوی بهبود نیست!

در اکثر موارد که ما عملیات نظامی  راه می‌اندازیم دست‌آوردهای خوبی داریم. اما آخرین عملیات ما «برشنا 14» بود که در این عملیات نیز دست‌آورهای خوبی داشتیم، اما در جریان عملیات برف بارید که در اثر سردی هوا، عملیات با مشکل برخورد و توقف یافت.اکثر عملیات‌های موثر و با دست‌آورد بوده. در اثر این عملیان‌ها طالبان در بسیاری از ولسوالی‌ها از جمله کوهستانات شکست‌ خورده و تلفات دادند. پس از آن، طالبان تصمیم گرفته اند به دلیل راه انداختن سر و صدای رسانه‌یی و خلق تشویق در اذهان مردم، در مرکز شهر هجوم آورده و شهر را ناآرام بسازند.

جامعةباز: شکایت‌های از فرماندهی امنیه سرپل مبنی بر کم‌‌کاری این ارگان در سرکوب تروریست‌ها وجود دارد  که گفته می‌شود، فرماندهی امنیه که مهم‌ترین ارگان امنیتی است، در تامین امنیت ناکام بوده است. دیدگاه شما در این مورد چه است؟

هر ارگان امنیتی خوبی‌ها و بدی‌های خود دارد. نمی‌توانم کارهای پولیس را صد فیصد تایید کنم. اما این کار پولیس را هم نادیده نگیریم  که با معاش هشت هزار افغانی در خط مقدم جنگ حضور دارد. در موردی که اشاره کردید، باید بگویم که بنظرم شخص قوماندان صاحب امنیه آدم خوب و جنگی است اما نمی‌دانم چرا آنقدر در کارهایش موفق نیست.

در کنار این مساله، تشکیل پولیس در سرپل بی نهایت کم است و تشکیل کنونی به هیچ وجه، برای تامین امنیت کافی نیست.

جامعةباز: در کنار چالش‌ها و نگرانی‌هایی که در بخش امنیت و دست‌آوردهای تان در انکشاف و بازسازی در سرپل یاد آور شدید، می‌خواهم از فساد اداری بگویید که ادارات این ولایت چقدر با این پدیده آشنایند؟

فساد اداری در ادارات ما وجود دارد. این را تایید می‌کنم که فساد وجود دارد، اما تا وقتی عوامل آن گم نشود، کاهش و محو فساد ناممکن است. تا وقتی علیه عوامل فساد اداری مبارزه نشود، مبارزه علیه فساد موثر نخواهد بود. مردم از همه ادارات شکایت‌هایی دارند، اما بیشترین شکایات از ادارات عدلی و قضایی است، چون بیشتر با زندگی روزمره و چالش‌های مردم سر و کار دارد.

جامعةباز: به عنوان آخرین پرسش، یکی از مهم‌ترین حرف‌هایی که در مورد رهبری ولایت سرپل وجود دارد، غیرحاضری‌های دوامدار شما به عنوان والی این ولایت است. در آخرین مورد بیشتر از یک‌ماه در این ولایت حضور نداشتید. این غیرحاضری‌ها، چقدر به افزایش چالش‌های حکومت‌داری کمک می‌کند؟

من تاکنون بجز از ترکیه به هیچ کشوری سفر رسمی نداشته ام. یکبار به هندوستان رفتم و در آخرین مورد که بیشتر از یک ماه این‌جا نبودم، عربستان سعودی حج عمره رفته بودم نه بخاطر ساعت‌تیری. اگر دیگران از هشت صبح تا چهار بعد از ظهر کار می‌کنند، من همیشه از هفت صبح الی 11 شب در دفتر کار می‌کنم، چون اتاق خواب من نیز در همین‌جاست. اکثریت والی‌ها را مردم عام نمی‌تواند از نزدیک ببینید، اما هرشخص عادی می‌تواند به سادگی مرا ملاقات کند، چون همیشه در دفترم حاضر بوده ام.