'آزادی در جهان کمتر شده است'

شهریار صیامی

بی‌ بی سی

تونسی ها آزادی نویافته خود را جشن گرفته اند

موسسه غیردولتی "فریدم هاوس" (Freedom House) یا خانه آزادی در گزارش سالانه خود، اعلام کرده است که "آزادی در سال ۲۰۱۱ میلادی برای شش سال پی در پی در جهان کمتر شده است."

این موسسه مستقل که به عقیده برخی گرایش های راستی دارد، می گوید در سال گذشته با وجود رخدادهای بهار عربی و اعتراضات در کشورهای مختلف، جهان به آرامی به سمت خودکامگی حرکت کرده است.
خانه آزادی که در واشنگتن قرار دارد، بهار عربی را امیدی برای رسیدن به دموکراسی و آزادی می داند و می گوید اعتراضات تونس که منجر به عزل زین العابدین بن علی رییس جمهور مادام العمر آن کشور شد و درپی آن انتخابات آزاد را موجب گشت، انگیزه ای برای مردم در کشورهای شمال آفریقا و خاورمیانه برای رسیدن به آزادی و دموکراسی شده است.
این موسسه بهار عربی را بزرگترین چالش برای حکومت های خودکامه بعد از فروپاشی حکومت کمونیستی در شوروی و بزرگترین جهش به سمت دموکراسی از آغاز فعالیت خانه آزادی در سال ۱۹۷۲ میلادی تاکنون معرفی کرده است.
اما یادآور می شود که با وجود تحول در کشورهای تونس، لیبی و مصر در بعضی از کشورهای منطقه آزادی در سال گذشته کمتر هم شده است. کشورهایی مانند: بحرین، ایران، لبنان، امارات متحده عربی و یمن به طوری که سوریه و عربستان سعودی در خط اول سرکوب خشن معترضین قرار دارند.
این موسسه همچنین می گوید دولت چین برای جلوگیری از اتفاقات مشابه میدان تحریر قاهره به دستگیری مخالفان، افزایش سانسور، بازداشت های بدون ملاقات در انفرادی و کنترل اینترنت دست زده است و از این موضوع انتقاد می کند.
رتبه آزادی در کشورها
خانه آزادی می گوید وضعیت آزادی مردم و حقوق سیاسی در کشورهای مختلف را بر اساس ارزش های اعلامیه حقوق بشر در سال ۱۹۴۸، ارزش های تجربه شده ای مانند انتخابات آزاد، فعالیت احزاب مختلف و عدالت و فرصتهای برابر، بررسی و رتبه بندی کرده است.
این رتبه بندی از شماره یک به معنی کشور آزاد تا رتبه هفت به عنوان بدترین وضعیت آزادی است.
در جدول ارائه شده آمریکا جزء کشورهای آزاد قرار می گیرد اما خانه آزادی اخطار می کند که گزارشهای جدید نشانه افزایش انزواطلبی توسط برخی از جمهوری خواهان و دمکرات های آمریکاست.
"فریدم هاوس" یکی از این رفتارها را نیز تعلل اولیه اوباما در حمایت از اصلاحات در مصر، تونس و لیبی می داند.
همچنین با وجود حمایت اوباما از اصلاحات دموکراتیک، از عدم واکنش مناسب دولت آمریکا در مقابل نقض حقوق بشر در روسیه، مجارستان و ترکیه انتقاد می کند.
در این گزارش ده کشور که بدترین رتبه وضعیت آزادی و حقوق سیاسی را دارند به این ترتیب معرفی شده اند: اریتره، گینه استوایی، کره شمالی، عربستان سعودی، سومالی، سودان، سوریه، ترکمنستان و ازبکستان.
دو قلمرو هم که کشور محسوب نمی شوند در این فهرست قرار دارند: صحرای غربی و تبت.
از نظر این موسسه در سال ۲۰۱۱، مجارستان، آفریقای جنوبی و اوکراین بیشترین پسرفت را در رسیدن به دموکراسی داشته اند.
همچنین کاهش آزادی در آذربایجان و قزاقستان اعلام شده و نسبت به آینده وضعیت آزادی در ترکیه به علت مجموعه ای از دستگیری فعالان سیاسی و فشار بر رسانه های آزاد، اعلام خطر شده است.
رتبه بندی ایران، افغانستان و تاجیکستان
در جدول خانه آزادی، ایران، افغانستان و تاجیکستان از نظر حقوق سیاسی در رتبه ششم قرار گرفته اند. اما از نظر آزادی مردم، ایران و افعانستان در رتبه شش ولی تاجیکستان با وضعیت بهتر از این دو کشور، در رتبه پنج قرار گرفته است.
به این ترتیب خانه آزادی ایران، افغانستان و تاجیکستان را کشورهای غیرآزاد می داند.
اما این موسسه می گوید که آزادی در هر دو کشور در حال کاهش است: در افغانستان به علت افزایش خشونت ها و ضعف قوه قضاییه مستقل و در ایران به علت ایجاد محدودیت های بیشتر برای موسسات غیردولتی و بازداشت گسترده رهبران مدنی.